Το αντιμαρξιστικό πρόγραμμα του «Κ»ΚΕ για «έξοδο από την κρίση»

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, Αρ. Φύλλου 12, Δεκέμβρης 1985

Εκατό και πλέον χρόνια από το θάνατο του Μαρξ και η βαριά οικονομική κρίση,, που από το 1974 έχει αγκαλιάσει τον καπιταλιστικό - ρεβιζιονιστικό κόσμο, έχει κάνει τη θεωρία του όσο ποτέ άλλοτε επίκαιρη.

Οι αστοί και οι ρεβιζιονιστές ιδεολόγοι, που στα προηγούμενα χρόνια (μετά τον Δεύτερο Πα­γκόσμιο Πόλεμο) λόγω της προσωρινής ανάπτυ­ξης του καπιταλισμού είχαν μιλήσει για τη "χρεωκοπία" της θεωρίας του, σχετικά με τις κρί­σεις, σήμερα τον "θυμούνται". Μόνο που και αυ­τή τη φορά στόχο έχουν να αναθεωρήσουν τη διδασκαλία του και να αμφισβητήσουν τα συμπεράσματά του. Σε πλήρη αντίθεση με τον Μαρξ εκπονούν προγράμματα για "έξοδο από την κρί­ση", παίρνουν μέτρα, δημαγωγούν, άσχετα βέ­βαια αν η μια αποτυχία διαδέχεται την άλλη.

Και το ρεβιζιονιστικό "Κ"ΚΕ δεν ήταν δυνατό να εμφανιστεί χωρίς πρόγραμμα "εξόδου" της καπιταλιστικής οικονομίας από την κρίση. Ανε­ξάρτητα βέβαια που το προκαλούν η Δεξιά και το ΠΑΣΟΚ, το "Κ"ΚΕ έχει και πρόγραμμα (ρε­φορμιστικό βέβαια), έχει και θέσεις. Από το 1956 όμως που οι ρεβιζιονιστές ηγέτες αναθεώ­ρησαν τη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία και με­τέτρεψαν το ηρωικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελ­λάδας του Νίκου Ζαχαριάδη σε αστικό κόμμα σοσιαλδημοκρατικού τύπου, οι θέσεις είναι αστι­κές - αντεπαναστατικές.

Στις κρίσεις, ο Μαρξ και ο Λένιν έβλεπαν τους προάγγελους της επανάστασης, τις θεωρούσαν την πιο σαφή εκδήλωση της χρεωκοπίας του καπιταλισμού. Ακριβώς την περίοδο των κρίσεων φαίνεται όλο και πιo καθαρά το άγριο εκμεταλ­λευτικό πρόσωπο του καπιταλισμού, δημιουρ­γούνται οι όροι για την ανατροπή του. Όπως τό­νιζε ο Λένιν «η επανάσταση δε μπορεί να γίνει χωρίς μια γενική εθνική κρίση (που να συμπερι­λάβει και τους εκμεταλλευόμενους και τους εκ­μεταλλευτές)» (Ενβέρ Χότζα, «Ιμπεριαλισμός και Επανάσταση», σελ. 107). Και βάση ακριβώς αυτής της γενικής εθνικής κρίσης είναι η οικονο­μική κρίση . Το ζήτημα λοιπόν που τίθεται στην εργατική τάξη είναι: Θα βοηθήσει την κεφαλαιοκρατία να βρει διέξοδο από την κρίση και να πε­τύχει την σταθεροποίηση που ζητά ή θα αντιτά­ξει το δικό της ταξικό αγώνα για την ανατροπή του σάπιου αυτού συστήματος;

Ο Μαρξ και ο Λένιν δεν περιορίστηκαν μόνο να αποδείξουν ότι η μόνη διέξοδος είναι η ανα­τροπή του καπιταλισμού. Έδειξαν παραπέρα και το μόνο δρόμο για την ανατροπή του, το δρόμο της βίαιης επανάστασης. Θεμελίωσαν, δηλαδή επιστημονικά το νόμο της βίαιης επανάστασης σαν γενικά ισχύοντα νόμο για την ανατροπή της εξουσίας των καπιταλιστικών μονοπωλίων και της κυριαρχίας της μπουρζουαζίας.

1. Το ρεβιζιονιστικό "Κ"ΚΕ ισχυρίζεται ότι έ­χει πρόγραμμα «έξοδο από την κρίση». Όπως με έμφαση τονίζει το πρόγραμμά του αναφέρεται στη σημερινή κατάσταση αφού όπως διευκρίνισε ο Φαράκος: «εμείς δεν αρνιόμαστε πεδίο δρά­σης στο ιδιωτικό κεφάλαιο, ούτε το νόμιμο και λογικό κέρδος, άντε και κάποιο υπερκέρδος ....» ("Ριζοσπάστης" 17.11.85). Και όχι μόνο αυτό, αλλά όπως κάνουν σαφές οι «προτάσεις» (σελ. 15), θα υπάρχει και το ξένο κεφάλαιο αφού δεν «αποκλείουν τις σχέσεις» μ’ αυτό. Να λοιπόν η ριζική αντίθεση αυτού του προγράμματος με τον Μαρξ που σαν μόνη διέξοδο από τις κρίσεις, τό­σο τη συγκεκριμένη, όσο και γενικότερα, έβλεπε την ανατροπή των καπιταλιστικών σχέσεων πα­ραγωγής που τις γεννούν. Δεν υπάρχει τίποτε το παράξενο εδώ. Όπως όλοι οι αναθεωρητές έ­τσι και το ρεύμα του σοβιετικού ρεβιζιονισμού (σ’ αυτό ανήκουν και οι ηγέτες του "Κ"ΚΕ) από το 1956 αναθεώρησαν ανοιχτά όλες τις επιστη­μονικές θέσεις του Μαρξ και μάλιστα στο όνομά του (!!!).

2. Με ποιο φορέα όμως θα εφαρμόσει το "Κ"ΚΕ το αντιμαρξιστικό πρόγραμμά του, όταν στην ελληνική οικονομία κυριαρχούν τα ντόπια και ξένα μονοπώλια που εφαρμόζουν τα δικά τους μέτρα και πρόγραμμα; «Το καθήκον της παραγωγικής ανασυγκρότησης και ανάπτυξης της οικονομίας πρέπει να το αναλάβει κατά κύριο λόγο ο δημόσιος φορέας» ("Οι κομμουνιστές προτείνουν" σελ. 7). Βρέθηκε λοιπόν ο κρίκος νια να ε­φαρμοστεί το ρεφορμιστικό τους πρόγραμμα. Γιατί αυτό που ονομάζουν οι αστοί "δημόσιο φο­ρέα", σύμφωνα με την μαρξιστική άποψη, είναι το αστικό κράτος. Όμως όπως τόνιζε ο Ένγκελς στο "Αντί Ντύρινγκ", από το 1878 ακόμα, «το σύγχρονο κράτος, όποια και αν είναι η μορφή του, είναι βασικά μια μηχανή καπιταλιστική, εί­ναι το κράτος των καπιταλιστών, ο ιδανικός, κα­τά κάποιον τρόπο συλλογικός καπιταλιστής. Όσο μεγαλύτερες παραγωγικές δυνάμεις παίρνει κάτω από την ιδιοχτησία του, τόσο περισσότερο γίνεται ο πραγματικός συλλογικός καπιταλιστής και τόσο περισσότερο εκμεταλλεύεται τους πολίτες. Οι εργάτες παραμένουν όπως πριν μισθωτοί εργάτες, δηλαδή προλετάριοι».

3. Η πρόταση του "Κ"ΚΕ λοιπόν είναι πρώτα - πρώτα πολιτική. Μπορεί η εργατική τάξη να χρησιμοποιήσει το όργανο αυτού του κεφαλαίου, για να εφαρμόσει το δικό της πρόγραμμα και μάλιστα ενώ κυριαρχούν τα ντόπια και ξένα μονο­πώλια; Και ακριβώς επειδή δεν είναι εύκολο στο "Κ"ΚΕ να πείσει γι’ αυτό την εργατική τάξη, το πρώτο που επιχειρεί, είναι να το εξωραΐσει και να αποκρύψει τον αστικό του χαραχτήρα. Αυτό επιχειρείται τόσο με τις "θεωρητικολογίες" του Ανδρουλάκη "για σχετική αυτοτέλεια του αστι­κού κράτους" όσο και με εκλαϊκευμένο τρόπο ό­πως παραδείγματος χάρη στη συνέντευξη του Φαράκου στο "Ριζοσπάστη" (17.11.85) όπου δή­λωνε «με βασικό μοχλό ανάπτυξης το δημόσιο τομέα. Ένα δημόσιο τομέα, όχι της ρεμούλας και του ρουσφετιού, αλλά εκδημοκρατισμένου, που θα ελέγχεται από τους εργαζόμενους ....».

Το αστικό περιεχόμενο του λεγόμενου "δημό­σιο τομέα" συγκαλύπτεται και μένουν έτσι μόνο "οι ρεμούλες και το ρουσφέτι". Και αυτό το κά­νουν για να γίνει πιστευτεί η επόμενη θέση, ότι το αστικό κράτος μπορεί να "εκδημοκρατιστεί" (και αν ακόμα ήταν δυνατός "ο εκδημοκρατι­σμός" του αστικού κράτους, τότε αυτό θα ήταν και πάλι ένα αστικό "δημοκρατικό" κράτος δηλαδή όργανο κυριαρχίας της αστικής τάξης) και να «χρησιμοποιηθεί» δήθεν από την εργατική τάξη για να «περιορίσει την ασυδοσία των μονοπω­λίων» και παραπέρα με τη βοήθειά του δήθεν, ό­πως αναφέρεται στις "Προτάσεις" (σελ. 7), ο λε­γόμενος "δημόσιος τομέας" (διάβαζε: Οι κρατι­κές καπιταλιστικές επιχειρήσεις) "να λειτουργεί με νέα κριτήρια σ’ όφελος του λαού". Αυτές οι θέσεις είναι ολοφάνερο ότι αρνούνται ανοιχτά τα διδάγματα του Μαρξ και του Λένιν για τον ταξι­κό χαραχτήρα του κράτους και την απόλυτη αναγκαιότητα της συντριβής της αστικής κρατικής μηχανής και την αντικατάστασή της από τη διχτατορία του προλεταριάτου.

Για να δούμε ολοκληρωμένα όμως την "Πρότασή" τους (που δεν είναι άλλη από του αποστάτη Καούτσκυ) πρέπει να πούμε ποιός θα κάνει τον "μετασχηματισμό", με ποιο τρόπο θα το πετύ­χουν. Η κυβέρνηση των "δημοκρατικών δυνάμε­ων" εδώ είναι που θα ανατρέψει όλη την μαρξι­στική - λενινιστική θεωρία. Το "ειρηνικό πέρα­σμα" και οι λεγόμενοι "ριζικοί αντιμονοπωλια­κοί μετασχηματισμοί" που θα πραγματοποιήσει το αστικό κράτος πάνε δίπλα - δίπλα. Δίκαια λοιπόν μπορούμε να τους εντάξουμε "στην καουτσικική διαστρέβλωση του μαρξισμού που είναι πο­λύ πιο ραφιναρισμένη" και "συγκαλύπτει το ε­ξής: Αν το κράτος είναι προϊόν των ασυμφιλίωτων των ταξικών αντιθέσεων .... γίνεται φανερό ότι η απελευθέρωση της καταπιεζόμενης τάξης είναι αδύνατη όχι μόνο βίαιη επανάσταση, αλλά και χωρίς καταστροφή του μηχανισμού της κρα­τικής εξουσίας που δημιούργησε η κυρίαρχη τά­ξη ..." (Λένιν: "Κράτος και Επανάσταση" Εκδό­σεις "Θεμέλιο" σελ. 68).

Το κεφαλαιώδης αυτό συμπέρασμα του Λένιν που είναι κανόνας για τους κομμουνιστές από την εποχή της παρισινής Κομμούνας (1871) ακόμα το επιβεβαιώνει περίτρανα η σημερινή πραγματι­κότητα: Όταν όλα τα όργανα του αστικού κράτους (στρατός, αστυνομία, ΜΑΤ, κλπ.) έχουν αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό, όταν εντείνουν τη δράση τους ενάντια στην εργατική τάξη. Όταν το αστικό κράτος παρεμβαίνει ανοιχτά στην οικονομία όχι μό­νο για τις επιχειρήσεις του αλλά και με μέτρα που απαγορεύουν τις αυξήσεις στο μεροκάματο, όταν πρωτοστατεί ανοιχτά στην προσπάθεια των μονοπωλίων να πληρώσουν την κρίση οι εργαζό­μενοι.

Μονάχα τα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης του Παπανδρέου το1983 και το 1985 να σκεφθεί κανείς θα βγάλει το συμπέρασμά του. Η εργατική τάξη όχι μόνο δε μπορεί να πετύχει έ­στω το παραμικρό της αίτημα «χρησιμοποιώντας το αστικό κράτος (πόσο μάλλον την απελευθέρωσή της) αλλά βρίσκεται αναγκασμένη να αντιμετωπίζει καθημερινά τις άγριες οικονομικές του και πολιτικές επιθέσεις.

Γι’ αυτό τελικά η χρησιμοποίηση του αστικού κράτους που προτείνει, σαν βάση της "Πρότα­σης" του, το "Κ"ΚΕ δεν αποτελεί δρόμο για την εργατική τάξη, βλάπτει την μια τάξη, αντικειμενικά ωφελεί την άλλη. Η "Πρόταση" του "Κ"ΚΕ προσφέρει τελικά μεγάλη υπηρεσία στην αστική τάξη γιατί την βοηθάει να αποπροσανατολίσει τους εργαζόμενους. Οι ρεβιζιονιστές ηγέτες έχοντας σαν στόχο τη στερέωση και διαιώνιση του καπιταλισμού καλλιεργούν συνειδητά στις λαϊ­κές μάζες την αυταπάτη ότι μπορεί δήθεν η εργατική τάξη να χρησιμοποιήσει το αστικό κράτος (δηλαδή το όργανο που υπερασπίζει τα συμφέ­ροντα της αστικής τάξης και προστατεύει την ταξική της κυριαρχία από τον ταξικό της αντίπα­λο το προλεταριάτο) για τα συμφέροντά της και ακόμα περισσότερο για να ανατρέψει την εξου­σία των μονοπωλίων κλπ.

4. Και από τη σκοπιά της οικονομικής θεωρίας του μαρξισμού εξετάζοντας το πρόγραμμα του "Κ"ΚΕ γίνεται φανερή η αναθεώρησή της σε μια σειρά ζητήματα: Πρώτο, με το να ισχυρίζονται ότι οι κρατικές καπιταλιστικές επιχειρήσεις, ο λεγόμενος "δημόσιος τομέας" θα λειτουργούν δήθεν "σ’ όφελος του λαού", σημαίνει ότι στην αστική κοινωνία εμφανίζονται σοσιαλιστικές σχέσεις στην παραγωγή. Παλιά οπορτουνιστική θέ­ση που χτυπήθηκε από τον Λένιν: «Η διαφορά της σοσιαλιστικής επανάστασης από την αστική βρίσκεται ακριβώς στο ότι στην αστική επανά­σταση υπάρχουν έτοιμες οι μορφές των κεφαλαιοκρατικών σχέσεων, ενώ η σοβιετική εξουσία - η προλεταριακή - δεν κληρονομεί τέτοιες έτοιμες σχέσεις». (Λένιν, Διαλεχτά Έργα, τόμος 2ος, σελ. 385).Οι ηγέτες του "Κ"ΚΕ βέβαια έχουν έ­τοιμες τέτοιες σχέσεις (στο πρόγραμμά τους) και δεν τους χρειάζεται καν η βίαιη επανάσταση.

Δεύτερο. «Η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας πρέπει να γίνει προγραμματισμένη "("Προ τάσεις" σελ. 4). Καταλαβαίνουν βέβαια και οι ί­διοι, ότι το να μιλούν για προγραμματισμό, σε μια οικονομία που βάση έχει την ατομική ιδιοχτησία στα μέσα παραγωγής και που η αναρχία στην παραγωγή είναι γενικός νόμος, γίνονται γε­λοίοι, γι’ αυτό τον περιορίζουν στο «δημόσιο το­μέα και στην τοπική αυτοδιοίκηση και μέσα α­πό τους τομείς αυτούς θα ασκείται μια ορισμένη επίδραση και στην υπόλοιπη οικονομία, πριν απ’ όλα στους συνεταιρισμούς» (σελ. 4). Τι να πρω­τοθαυμάσει κανείς. Την "ορισμένη επίδραση" στη δράση του ντόπιου και ξένου κεφαλαίου; Ή τους συνεταιρισμούς που πρόσθεσαν (απλώς για να φανεί κάτι) και που το βάρος τους στην οικο­νομία ισούται με μηδέν.

Πάνω απ’ όλα βέβαια πρέπει να επαναλάβουμε ότι όσο κι αν "προγραμματίσουν" την καπιταλι­στική οικονομία, αυτή θα χαραχτηρίζεται από την αναρχία στην παραγωγή και ότι προγραμμα­τισμός στην παραγωγή υπάρχει μόνο στην σοσιαλιστική οικονομία - μόνο στη ΛΣΔ Αλβανίας σή­μερα. Δε μπορεί να γίνει λόγος για προγραμμα­τισμό της παραγωγής στην καπιταλιστική οικο­νομία, πιο συγκεκριμένα στον κρατικό - μονοπω­λιακό καπιταλισμό των αστικών και ρεβιζιονιστικών χωρών.

Τρίτο, "Περιορισμός" της ασυδοσίας των μονοπωλίων. Το "νόμιμο και λογικό" κέρδος που λέει ο Φαράκος. Σχέσεις με το ξένο κεφάλαιο, κλπ. Στην καπιταλιστική οικονομία που οραματί­ζονται οι ρεβιζιονιστές ("μικτή" οικονομία σωστότερα) υπάρχει το νόμιμο και λογικό κέρδος. Νό­μιμο με κριτήριο ποιό; Τον αστικό νόμο; Λογικό για ποιόν; Για τον κεφαλαιοκράτη ή για τον ερ­γάτη; Εδώ οι ρεβιζιονιστές εξωραΐζουν τον κρα­τικό - μονοπωλιακό καπιταλισμό, θεωρούν "άδι­κες και παράλογες" τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις (που όμως είναι νόμος του συστήματος) α­κριβώς για να εξωραΐσουν και δικαιολογήσουν το σύστημα συνολικά.

Από πραχτική άποψη βέβαια όλα είναι απάτη. Ο σκοπός τους όμως να θεωρήσει η εργατική τάξη το σύστημα σαν "νόμιμο και λογικό" είναι φανερός. Το ίδιο ισχύει και για τις σχέσεις με τα ξένα μονοπώλια και τις πολυεθνικές που η δρά­ση τους μπορεί να είναι μονάχα ληστρική και υποδουλωτική. Το ίδιο δε μπορεί να εφαρμο­στούν και τα’ άλλα μέτρα για χτύπημα της φορο­διαφυγής, της φυγάδευσης κερδών στο εξωτερικό κλπ, κλπ. για τα οποία ανέξοδα φλυαρούν οι ρεβιζιονιστές. Και από οικονομικής άποψης λοι­πόν (για να μείνουμε σ’ αυτά τα λίγα) το δήθεν αντιμονοπωλιακό πρόγραμμα του "Κ"ΚΕ είναι αντιμαρξιστικό - ρεφορμιστικό και στρέφεται ενάντια στην εργατική τάξη. Παραπέρα δημιουρ­γεί αυταπάτες στην εργατική τάξη τόσο για την πραγματικά εκμεταλλευτική ουσία του καπιταλι­στικού συστήματος και για το δρόμο της απελευθέρωσής της.

Η εργατική τάξη μπορεί να εφαρμόσει το πρόγραμμά της μόνο με βίαιη επανάσταση αφού ανατρέψει την αστική τάξη και γίνει κυρίαρχη τάξη, αφού στα συντρίμμια του αστικού κράτους δη­μιουργήσει το δικό της κράτος, το κράτος της διχτατορίας του προλεταριάτου. Τότε με την προ­λεταριακή εθνικοποίηση των μέσων παραγωγής συντριβούν οι αστικές σχέσεις και δημιουργούν­ται σοσιαλιστικές, λειτουργεί η σοσιαλιστική οι­κονομία σ’ όφελος του λαού, είναι δυνατόν να βρει εφαρμογή ο προγραμματισμός της οικονο­μίας. Το παράδειγμα της Σοβιετικής Ένωσης του Λένιν και του Στάλιν και της ΛΣΔ Αλβανίας σή­μερα μιλούν καθαρά γι’ αυτό.

5. Στη σημερινή περίοδο της κρίσης όμως το πρόγραμμα του "Κ"ΚΕ δεν αποτελεί διέξοδο ού­τε για τον καπιταλισμό. Επιμένει το "Κ"ΚΕ ότι μπορεί να δώσει λύση στα προβλήματα που συγ­κλονίζουν σήμερα την καπιταλιστική οικονομία. Τη σκοπιμότητα της παραγωγής, τον πληθωρι­σμό, την ανεργία κλπ. τη στιγμή που χρεοκοπούν όλα τα οικονομικά προγράμματα των αστι­κών κυβερνήσεων και έχει πλέρια χρεοκοπήσει ο μηχανισμός της κρατικό - μονοπωλιακής ρύθμισης της καπιταλιστικής οικονομίας. Όμως η αστική τάξη έχει άλλο πρόγραμμα, αυτό του Διεθνές Νομισματικού Ταμείου, της λιτότητας, της ακρί­βειας, της ανεργίας της πείνας. Αυτό εφαρμόζε­ται στην Αγγλία, στην Ισπανία, στη Λατινική Α­μερική, στη Γιουγκοσλαβία, στη Ρουμανία, Πο­λωνία, Ελλάδα κλπ. Αυτό το ξέρουν βέβαια και η αστική τάξη και οι ρεβιζιονιστές.

Η πολύτιμη όμως για το σύστημα υπηρεσία των ρεβιζιονιστών σήμερα δεν είναι στο οικονο­μικό πεδίο. Εκείνο που έχει ανάγκη σήμερα η α­στική τάξη είναι ο πολιτικός και ο ιδεολογικός αποπροσανατολισμός της εργατικής τάξης και των εργαζομένων. Να συσκοτιστεί η μόνη διέξο­δος για την εργατική τάξη, η μόνη λύση: η ανα­τροπή του εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού συ­στήματος και ιδιαίτερα σήμερα οι ρεβιζιονιστές εμφανίζονται πολύτιμοι βοηθοί της όχι σαν κυ­βέρνηση (π.χ. Μαρσαί) αλλά στην "αντιπολίτευ­ση".

Το δρόμο της εργατικής τάξης όμως σήμερα μπορούν να τον φωτίσουν μονάχα τα επιστημονικά συμπεράσματα των Μαρξ - Ένγκελς - Λένιν – Στάλιν. Ο σύντροφος Ενβέρ Χότζα αναλύοντας, στο 8ο Συνέδριο του ΚΕΑ από μαρξιστική σκο­πιά τη σημερινή κατάσταση τονίζει: «Το παγκό­σμιο κεφάλαιο κάνει μεγάλες προσπάθειες να γλυτώσει από την κρίση, από τους απελευθερω­τικούς αγώνες των λαών, από την επανάσταση, από την τρομερή αυτή τανάλια που το σφίγγει το λαιμό και το πνίγει. Η σωτηρία αυτή όμως εί­ναι αδύνατη, γιατί είναι το ίδιο το καπιταλιστικά σύστημα που δημιουργεί τις πολιτικές, οικονομι­κές και ιδεολογικές κρίσεις του, που τις τρέφει και τις βαθαίνει στο έπακρο. Για να βγει κανείς από το χάος που δημιουργεί ο καπιταλισμός, για να απαλλαγεί μια για πάντα από την καπιταλιστι­κή καταπίεση και εκμετάλλευση από τον ξένο α­ποικιοκρατικό-ζυγό και την κυριαρχία της αντί­δρασης δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την επα­νάσταση, την ανατροπή των καπιταλιστών και των ιμπεριαλιστών" (Ενβέρ Χότζα 8ο Συνέδριο του ΚΕΑ, σελ. 129).