ΕΝΒΕΡ ΧΟΤΖΑ - ΔΥΟ ΦΙΛΟΙ ΛΑΟΙ (μέρος δ')

ΜΑΡΤΗΣ 1958
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΜΑΣ

Ο καθηγητής Σπύρο Κόντα, μου έστειλε μια σύντομη περίληψη του έργου του «Οι Αλβανοί (Σκιπετάροι) και το πελασγικό πρόβλημα». Στηριζόμενος σε έργα των μεγάλων ελλήνων συγγραφέων της αρχαιότητας όπως τον Όμηρο, σε φιλοσόφους όπως τον Αριστοτέλη και κάνοντας συγκρίσεις της γλώσσας των Αλβανών με την σανσκριτική και άλλες γλώσσες όπως την αρχαία ελληνική, σε ιστορικά, τοπωνυμικά στοιχεία, σε αρχαιολογικές ανακαλύψεις, γεωγραφικά δοσμένα κλπ., στο έργο του αυτό προσπαθεί να αποδείξει την αρχαιότητα και την καταγωγή του αλβανικού λαού, τον τοποθετεί στην «ιαπετική» εποχή και αποκαλύπτει τους προγονικούς του δεσμούς με τους Πελασγούς. Ο καθηγητής Κόντα τονίζει ότι η ύπαρξη των Πελασγών δεν είναι φαντασία, αλλά αυτοί αντιπροσωπεύουν έναν αρχαίο προελληνικό λαό που έχει κατοικήσει σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης, στα νησιά της Μεσογείου, στα παράλια της Βορείου Αφρικής και στις χώρες της Μεγάλης Ασίας, της Μικράς Ασίας και αλλού, λαός που, συμφωνάμε έναν όχι αβάσιμο προσδιορισμό, είχε δημιουργήσει μια «Πελασγική αυτοκρατορία» (Σχετικά μ' αυτόν τον προσδιορισμό, ο καθηγητής Κόντα αναφέρεται στο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό του Ελευθερουδάκη, Αθήνα, τόμος 10ος, σελ. 559 - 560 και στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Αθήνα, τόμος 19ος, σελ. 873)και για πρώτη εστία του είχε την Ιγδία. Έτσι γράφει ο Κόντα.
Εννοείται ότι εδώ πρόκειται για μελέτες που πρέπει να βαθύνουν και να τεκμηριωθούν περισσότερο, πράγμα που πρέπει να το κάμουν με ιδιαίτερη φροντίδα και επιμονή τα ενδιαφερόμενα επιστημονικά μας ιδρύματα. Όπως και νά'ναι, αυτές παρουσιάζουν ενδιαφέρον και είναι σημαντικές για το υπό μελέτη πρόβλημα, δηλαδή για το πελασγικό πρόβλημα ως προς την αρχαιότητα του λαού μας.
Στον καθηγητή Κόντα θα στείλω ένα ευχαριστήριο γράμμα για την περίληψη που μου έστειλε και για να τον ενθαρρύνω στην πατριωτική και επιστημονική1 του δουλειά.
Ο καθηγητής Κόντα έγραψε και άλλα δύο έργα: «Οι Ετρούσκοι» και «Προϊστορικές μελέτες».


ΤΕΤΑΡΤΗ 6 ΜΑΗ 1959
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΕΝΟΣ ΛΑΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΥΝΕΤΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ

Στη σημερινή σύσκεψη του Πολιτικού Γραφείου εξετάσαμε μερικά βασικά προβλήματα που βγήκαν από τη συζήτηση γύρω από το σχέδιο κειμένου της Ιστορίας της Αλβανίας.
Μίλησα κι εγώ. Εκτίμησα το κείμενο, που στη γενικότητα περιλαμβάνει πολύ καλά πράγματα, έχει όμως και προβλήματα που πρέπει να γίνει δουλειά πάνω σ' αυτά. Για μερικά απ' τα προβλήματα έδωσα τις απόψεις μου.
'Στην ομιλία Του για τη σημασία που έχει ο επιστημονικός προσδιορισμός της καταγωγής ενός λαού, ο σύντροφος Ενβέρ Χότζα, μεταξύ άλλων, είπε:
Σημαντικό πρόβλημα που αξίζει να συζητηθεί είναι το πρόβλημα της καταγωγής του λαού μας. Αυτό το πρόβλημα μπορεί να μελετηθεί ξεκινώντας, πρώτα, από τα αρχαιολογικά αντικείμενα, που δε σε αφήνουν να σαλέψεις και, δεύτερο, από τη γλώσσα, η οποία, παρ' όλο που στο χρόνο παθαίνει αλλαγές, είναι ένας από τους δείχτες της προέλευσης των λαών. Δηλαδή τα αρχαιολογικά αντικείμενα και η γλώσσα αλληλοσυμπληρώνονται.
Το θέμα των πιο αρχαίων λαών και πολιτισμών, συμπεριλαμβανομένων και των Πελασγών, έχει μελετηθεί από διάφορους ιστοριοδίφες και επιστήμονες, που σκοπό είχαν να ανακαλύψουν πώς προήλθε ο πολιτισμός στον κόσμο. Στις απόψεις τους υπάρχουν διάφορες αντιπαλότητες, αποσκοπώντας ώστε ομάδες λαών να τις τοποθετήσουν πάνω από άλλους λαούς. Στη γενικότητα επικρατούσε η άποψη ότι στην ανάπτυξη του πολιτισμού έχουν υπερισχύσει οι μεγαλύτεροι λαοί, όπως οι Κινέζοι, οι Ινδοί, όι Γερμανοί, οι Σλάβοι. Τον ελληνισμό όλοι τον έχουν υπερασπίσει, τον πολιτισμό του τον έχουν τοποθετήσει σαν τον αρχαιότερο και τον πιο προοδευμένο, που έχει δώσει λάμψη στον κόσμο. Με βάση αυτές τις θέσεις, στους άλλους λαούς
βάλθηκε ένα τείχος. Ωστόσο, σύμφωνα μ' αυτούς, που είναι γνωστοί σαν ιστοριογράφοι του ελληνισμού, μεταξύ των οποίων και ο Όμηρος, συνάγεται ότι πριν από τους Έλληνες έζησαν άλλοι αρχαιότεροι λαοί, ένας από τους οποίους είναι και οι Πελασγοί. Υπήρχαν όμως και υπάρχουν στην Ελλάδα άνθρωποι που ζητούν να τοποθετήσουν πιο πέρα την καταγωγή του ελληνικού λαού.
Είναι γεγονός ότι οι Πελασγοί υπήρχαν, αλλά κανένας δε βάθυνε σ’αυτό το θέμα από αρχαιολογική και γλωσσολογική άποψη. Οι πατριώτες και οι συγγραφείς μας, σαν το Ναΐμ Φράσερι, μερικοί γερμανοί ιστορικοί κλπ., έχουν πει πως ο λαός μας κατάγεται από τους Πελασγούς, αλλά απαραίτητα αποδειχτικά, που να επιβεβαιώνουν αυτή την καταγωγή ακόμα δεν υπάρχουν. Τις απόψεις των γερμανών ιστορικών μπορούμε να τις θεωρήσουμε προοδευτικές για ό,τι αφορά την προέλευση μας από τους Πελασγούς. Είναι γνωστό πως αυτοί δεν έκαμαν αυτό μόνο για τον αλβανικό λαό, αλλά και για τους άλλους μικρούς λαούς. Απ' όσα έχω διαβάσει πολλές θέσεις τους άλλοι θέλησαν να τις απορρίψουν, ενώ εμείς, στηριζόμενοι στο μαρξισμό -λενινισμό, δε μπορούμε να απορρίψουμε ανθρώπους πολύ μορφωμένους, οι ιδέες των οποίων είναι προοδευτικές. Υπάρχουν και άλλοι Γερμανοί, οι θέσεις των οποίων είναι ρατσιστικές, διότι αυτοί παρουσιάζουν το γερμανικό λαό ως έναν αρχαίο και ανώτερο λαό, θέση αυτή που έχει τις ρίζες της βα-θειά στο γάλλο κόμη Γκομπινώ1. Όμως στον κόμη Γκομπινώ ανάγεται και η θέση για τους Ιλλυριούς. Λέει πως είναι ένας λαός καλός, ηρωικός, μαχητικός κ.λπ. και ότι απ' αυτούς είναι η καταγωγή μας. Εμείς δεν προβάλλουμε το ζήτημα από εθνικιστική άποψη και να πούμε ότι ήμασταν οι πιο πολιτισμένοι στον κόσμο ή πιο πολιτισμένοι από τους Έλληνες, λέμε όμως ότι άλλο είναι ο πολιτισμός και άλλο η αρχαιότητα ενός λαού.
Ο Κόντα μας έστειλε το άρθρο ενός έλληνα συγγραφέα, που λέει ότι οι Πελασγοί βοήθησαν στην ανάπτυξη της ελληνικής κουλτούρας κλπ. Αυτό και το γεγονός ότι οι Πελασγοί είναι οι προγενέστεροι των Αλβανών είναι δύσκολο να τα απορρίψουν οι μελετητές μας, προβάλλοντας σαν επιχείρημα μόνον επειδή αυτά τα είπαν κι άλλοι. Δε λέμε ότι ο Κόντα είναι πρωτότυπος, όμως δεν είμαστε της ιδέας αυτά να απορριφτούν.
Όσον αφορά τον ιλλυρικό πολιτισμό, εμείς διαθέτουμε αποδειχτικά και άλλα θα ανακαλύψουμε αργότερα. Στον τόπο μας έχουν γίνει μερικές ανακαλύψεις από τους Ιταλούς και τους Γάλλους2. Αυτοί ορμώνται να αποδείξουν τον ελληνικό πολιτισμό που στην ουσία υπήρξε, αλλά υπήρχαν και άλλοι πολιτισμοί, για τους οποίους αυτοί οι επιστήμονες δεν είναι προσανατολισμένοι. Εμείς θα συνεχίσουμε να κάνουμε ανακαλύψεις, διότι έχουν μεγάλη σημασία, τόσο για το λαό μας όσο και για τη γενική ιστορία. Σ' αυτά τα πλαίσια θα ανακαλύψουμε και τις ρίζες των Ιλλυριών στη χώρα μας.
Τη θέση ότι εμείς προερχόμαστε από τους Πελασγούς δεν πρέπει να την απορρίψουμε, μα να τη μελετήσουμε πιο πέρα. Καθήκον των ιστορικών μας είναι να βρουν τους δεσμούς των Πελασγών με τους Ιλλυριούς και την παραπέρα ανάπτυξη τους. Τώρα δεν τίθεται όπως πριν το θέμα της ύπαρξης του αλβανικού λαού σαν έθνος, όμως το πρόβλημα της καταγωγής πρέπει να επιλυθεί επιστημονικά, δηλαδή οι θέσεις που εγείρονται να εξηγηθούν αποδειγμένα. Εμείς δεν είμαστε ειδήμονες, όμως γνώμες μπορούμε να εκφέρουμε. Επομένως εγώ θα πρότεινα η θέση ότι προερχόμαστε από τους Πελασγούς να μελετηθεί και να τεκμηριωθεί, διότι αυτό το πρόβλημα δεν έχει λυθεί οριστικά, ενώ το θέμα των Ιλλυριών, σαν πρόγονοι του αλβανικού λαού, έχει αποδειχτεί. Ωστόσο οι δεσμοί ανάμεσα τους, δηλαδή μεταξύ των Πελασγών και των Ιλλυριών, μένει να αποδειχτεί.
1. Ζοζέ Αρτούρ Γκομπινώ (1816 - 1882), γάλλος αντιδραστικός εξτρεμιστής, κοινωνιολόγος, ένας από τους ιδρυτές της ρατσιστικής θεωρίας του μίσους του ανθρώπου προς τον άνθρωπο.
2. Πρόκειται για τις αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Απολλωνία και το Βουθρωτό πριν από την Απελευθέρωση.


Αργυρόκαστρο, σαββατο 20 ΙΟΥΝΗ 1959
ΕΠΙΘΥΜΟΥΜΕ ΝΑ ΖΗΣΟΥΜΕ ΣΕ ΦΙΛΙΑ ΜΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΛΑΟΥΣ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΕΙΤΟΝΕΣ ΛΑΟΥΣ

Επισκέφτηκα τον Ενωμένο Γεωργικό Συνεταιρισμό των Σωφρατίκων στην περιοχή της Κάτω Δρόπολης. Μίλησα με την ευκαιρία αυτή σε οργανωμένη συγκέντρωση.
Μιλώντας για την εξωτερική μας πολιτική τόνισα ότι εμείς επιθυμούμε να ζήσουμε σε φιλία με όλους τους λαούς, ιδιαίτερα με τους γειτονικούς λαούς. Τόνισα επίσης ότι ο αλβανικός λαός αγαπάει τον ελληνικό λαό, που είναι ωραίος λαός, εργατικός, μορφωμένος και με μεγάλες επαναστατικές παραδόσεις, μίλησα ωστόσο και για τον κίνδυνο που παρουσιάζει η πολιτική των κυβερνούντων της Ελλάδας και της Ιταλίας που δέχτηκαν την εγκατάσταση των πυραύλων στα εδάφη των χωρών τους.


ΟΧΙ ΜΟΝΟΝ ΕΜΕΙΣ, ΟΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ, ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ ΔΙΕΘΝΙΣΤΕΣ,
ΑΛΛΑ ΟΛΟΣ Ο ΑΛΒΑΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΑΓΑΠΑΕΙ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟ
20 ΙΟΥΝΗ 1959

Από το λόγο στη μεγάλη συγκέντρωση στο γεωργικό συνεταιρισμό των Σωφρατίκων της Κάτω Δρόπολης.

Αγαπητοί σύντροφοι και αδελφοί, μανάδες, κι αδελφές, Είμαι πολύ χαρούμενος που βρίσκομαι ανάμεσα σας. Είμαι επίσης χαρούμενος που και οι δουλειές στο συνεταιρισμό σας πάνε καλά. Αυτό σημαίνει ότι η ένωση των τριών γεωργικών συνεταιρισμών πραγματοποιήθηκε σε σας με επιτυχία κι εσείς τρέφετε μεγάλη αγάπη για τη δουλειά και τη ζωή στο συνεταιρισμό, πράγμα που βοήθησε πολύ στη βελτίωση της ζωής στις οικογένειες σας. Φυσικά αυτό οφείλεται κατά πρώτο λόγο στο θαυμάσιο λαό αυτού του συνεταιρισμού και στην ορθή καθοδήγηση του Κόμματος μας.
Αφού μίλησε για τις μεγάλες αλλαγές που έγιναν στη Δρόπολη και για εκείνες που θα γίνουν στο κοντινό μέλλον σ' όλους τους τομείς της.ζωής και ιδιαίτερα στη γεωργία και την κτηνοτροφία, ο σύντροφος Ενβέρ Χότζα αναφέρθηκε και σε μερικά ζητήματα των σχέσεων της χώρας μας με τις γειτονικές χώρες.
Επιθυμούμε να ζήσουμε σε φιλία με όλους τους λαούς, ιδιαίτερα με τους γειτονικούς λαούς. Με τους λαούς της Γιουγκοσλαβίας ήμασταν και είμαστε φίλοι. Αλλά οι γιουγκοσλάβοι ρεβιζιονιστές ηγέτες, που διευθύνουν σήμερα στη Γιουγκοσλαβία, είναι εχθροί του μαρξισμού - λενινισμού, άρα και του μαρξιστικού - λενινιστικού Κόμματος μας. Απέναντι τους ήμασταν και είμαστε πολύ επάγρυπνοι και ποτέ δε θα αμβλύνουμε την επαγρύπνηση για το συμφέρον της υπεράσπισης των νικών του λαού μας.
Εμείς αγαπάμε επίσης και τον ελληνικό λαό. Όχι μόνον εμείς, οι κομμουνιστές, που είμαστε διεθνιστές, αλλά όλος ο αλβανικός λαός, αγαπάει τον ελληνικό λαό, που είναι ωραίος λαός, εργατικός, μορφωμένος και με μεγάλες επαναστατικές παραδόσεις. Ο ελληνικός λαός από αιώνες έχει αγωνιστεί για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία του, πολέμησε και κατά των ναζι-φασιστών για μια ευτυχισμένη, χαρούμενη και ελεύθερη ζωή. Εμείς, φυσικά, δεν αναμιγνυόμαστε στις εσωτερικές υποθέσεις του ελληνικού λαού, απεναντίας, εμείς θέλουμε να ζήσουμε σε ειρήνη μ' αυτόν, το ίδιο όπως και με τον ιταλικό λαό. Λέμε και στους κυβερνήτες της Ιταλίας και της Ελλάδας: Γιατί επιτρέπετε την εγκατάσταση πυραύλων στα εδάφη των χωρών σας; Ποιους σκοπούς θα εξυπηρετήσει αυτό το πράγμα; Ποιος θα επιτεθεί στην Ελλάδα ή στην Ιταλία; Φυσικά, εμείς όχι. Η εγκατάσταση των πυραύλων στην Ιταλία ή στην Ελλάδα εξυπηρετεί μόνο τους αμερικάνους ιμπεριαλιστές. Αυτό το πράγμα είναι κατά πρώτο λόγο σε μεγάλη ζημιά του ελληνικού λαού και του ιταλικού λαού. Έχουμε προειδοποιήσει τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Ιταλίας να μην εγκαταστήσουν πυραύλους στις χώρες τους. Ξέρουμε ότι στο ζήτημα αυτό δε φταίνε ο ιταλικός και ο ελληνικός λαός. Βλέπουμε ο ελληνικός λαός να διαμαρτύρεται ενεργά ενάντια στα μέτρα που προβλέπει να πάρει η ελληνική κυβέρνηση. Μάλιστα και αστικά κόμματα στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα αυτό του Βενιζέλου, μη μιλώντας εδώ για την ΕΔΑ, είναι ενάντια στην πολιτική της σημερινής κυβέρνησης, είναι ενάντια στην εγκατάσταση των αμερικάνικων πυραύλων στο ελληνικό έδαφος. Η ελληνική κυβέρνηση δεν πρέπει να ακολουθήσει ένα δρόμο που είναι προς ζημία των συμφερόντων του ελληνικού λαού και όλων των λαών της Βαλκανικής. Φρονούμε ότι ο ελληνικός λαός δε θα ανεχτεί τέτοιο πράγμα.
Παρατηρούμε ότι στην Ελλάδα, όπου πολλά λόγια λέγονται για λευτεριά και δημοκρατία, φλογερά πατριωτικά στοιχεία, που έχουν αγωνιστεί με ηρωισμό για τη λευτεριά του ελληνικού λαού, εκείνοι που κάτω από το καθεστώς της άγριας τρομοκρατίας του γερμανικού φασισμού ξέσκισαν στην Ακρόπολη της Αθήνας τη σημαία του Χίτλερ και ύψωσαν την ελληνική σημαία, όπως είναι ο ήρωας του ελληνικού λαού Μανώλης Γλέζος, σήμερα βρίσκονται στις φυλακές, ενώ ο φασίστας στρατηγός του Χίτλερ Χόιζινγκερ, που ευθύνεται για βαριά εγκλήματα ενάντια στον ελληνικό λαό, ο οποίος και τον μισεί, πηγαίνει σήμερα στην Αθήνα και τον δέχονται με τσιριμόνιες οι ελληνικοί μοναρχοφασιστικοί κύκλοι. Μας φαίνεται παράξενη η πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης, που προσπαθεί με κάθε τρόπο να εμποδίσει την αποκατάσταση διπλωματικών και εμπορικών σχέσεων με τη χώρα μας ενώ μ' αυτούς που επετέθηκαν στην Ελλάδα και μάτωσαν τον αδερφό ελληνικό λαό στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τους διαδόχους του μουσσολινικού καθεστώτος, οι ηγέτες της Ελλάδας δέσανε στενή φιλία.
Ασφαλώς μία παρόμοια πολιτική όχι φιλική απέναντι στο λαό μας είναι συνέπεια της αμερικάνικης επιρροής πάνω σε μερικούς διευθύνοντες κύκλους της ηγεσίας του ελληνικού κράτους. Εμείς μπορούμε να πούμε ότι οι αντιπρόσωποι της Κυβέρνησης μας στον Οργανισμό Ενωμένων Εθνών έχουν τηρήσει επαφές με τους αντιπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης σ’ αυτόν τον οργανισμό. Οι ίδιοι έχουν πει ότι η στάση που τηρούν μερικοί ιθύνοντες ελληνικοί κύκλοι απέναντι στην Αλβανία είναι ανυπόστατη. Φυσικά, η στάση αυτή δεν είναι σωστή από μέρους αυτών των ιθυνόντων κύκλων και έχουμε εμπιστοσύνη στον ελληνικό λαό ότι θα διευθετήσει αυτή την ανώμαλη κατάσταση μεταξύ των χωρών μας.
Είμαι πολύ χαρούμενος γι' αυτή την αγάπη που δείχνετε προς το Κόμμα και τη λαϊκή μας εξουσία. Το Κόμμα βλέπει σε σας έναν έμπιστο και εργατικό λαό, έτσι όπως είναι όλος ο λαός μας, ένας λαός με μεγάλο πιστεύω στο ευτυχισμένο μέλλον, στο σοσιαλισμό. Το Κόμμα μας, αδερφές και αδερφοί, είναι πάντα με σας· σας αγαπά το ίδιο, χωρίς καμιά διάκριση, έτσι όπως όλον τον αλβανικό λαό. Αλλά κι αν υπάρχει κάποια κακιά γλώσσα, που μιλάει ενάντια σ' αυτή την αγάπη, δεν έχει πια πέραση, τέτοια συνθήματα θα τα παίρνει ο αέρας, έτσι όπως σάρωσε τις ελπίδες εκείνων που μένουν στη φευγατιά, μακριά από την πατρίδα. Εκείνοι και πριν το ξέρανε ότι ήταν δύσκολο να δεχτεί επίθεση η Αλβανία, ότι το λαϊκό μας καθεστώς είναι ατράνταχτο. Τώρα οι ίδιοι αυτοί οι πεπειραμένοι εχθροί λένε: «Πήρε τέλος η δουλειά μας, να κάνουμε ό,τι μπορούμε να κάνουμε, για να βρούμε κάπου καμιά εργασία όσο να κρατήσουμε την ψυχή, διότι στην Αλβανία δεν μπορούμε πια να επιστρέψουμε».


ΔΕΥΤΕΡΑ 9 ΝΟΕΜΒΡΗ 1959
ΜΕ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΜΑΣ ΑΙΜΑ ΣΦΥΡΗΛΑΤΗΘΗΚΕ Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ
ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΛΒΑΝΙΑ

Οι συνεταιριστές της Βόδριστας - Πάνω Δρόπολη, μου έστειλαν αυτές τις μέρες ένα γράμμα με το οποίο με προσκαλούν να πάρω μέρος στο γιορτασμό που θα κάμουν στις 13 Νοέμβρη 1959 με την ευκαιρία των εγκαινίων του ηρώου αφιερωμένου στους τρεις πεσόντες του χωριού και της τετάρτης επετείου της ίδρυσης του γεωργικού συνεταιρισμού τους. Αδυνατώντας να πάρω μέρος, επειδή έχω πολλή δουλειά, θα τους στείλω ένα ευχετήριο και συγχαρητήριο γράμμα.
Το κείμενο της επιστολής που ο σύντροφος Ενβέρ Χότζα έστειλε στους συνεταιριστές της Βόδριστας:
Στα μέλη του γεωργικού συνεταιρισμού «Τρεις πεσόντες» της Βόδριστας - Πάνω Δρόπολη.
Αγαπητοί σύντροφοι,
Δέχτηκα με ικανοποίηση την πρόσκληση που μου κάνατε για να πάρω μέρος στη γιορτή των εγκαινίων του ηρώου, αφιερωμένου στους τρεις πεσόντες του χωριού σας, και της τετάρτης επετείου της ίδρυσης του γεωργικού συνεταιρισμού, και σας ευχαριστώ ολόκαρδα για την πρόσκληση αυτή.
Το χωριό σας, όπως όλη η περιοχή της Δρόπολης, μαζί με όλον τον εργαζόμενο λαό μας, τράβηξε στα περασμένα, του λιναριού τα πάθη κάτω από την κυριαρχία των ντόπιων τσιφλικάδων, των μπέηδων και των αγάδων, υπόφερε πολλές φορές και για το κομμάτι του ψωμιού. Για το λόγο αυτό, μερικοί από τους συγχωριανούς σας ήταν αναγκασμένοι να πάρουν το δρόμο της ξενιτιάς, εγκαταλείποντας τους γονείς, τις γυναίκες και τα παιδιά, με ελπίδα ότι έτσι θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν τη ζωή των οικογενειών τους. Γι' αυτό στα χρόνια του αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας και το χωριό σας απάντησε στην έκκληση του Κόμματος και σηκώθηκε με το όπλο στο χέρι για να απελευθερωθεί μια και καλή από τους ξένους καταχτητές και από τους εσωτερικούς καταπιεστές.
Με το αίμα των χιλιάδων και χιλιάδων πεσόντων που έδωσε ο λαός μας σ' αυτόν τον ιερό αγώνα, συμπεριλαμβανομένων και των πεσόντων του χωριού σας, σφυρηλατήθηκε η ελεύθερη σοσιαλιστική Αλβανία, βελτιώθηκε η ζωή του εργαζόμενου λαού, που οικοδομεί τώρα με επιτυχία την καινούργια σοσιαλιστική ζωή.
Χαιρόμαστε πολύ που οι δουλειές στο συνεταιρισμό σας πηγαίνουν καλά, που εσείς έχετε πραγματοποιήσει με επιτυχία τις υποσχέσεις προς τιμή των 15χρονων της Απελευθέρωσης και που η ζωή σας καλυτερεύει από μέρα σε μέρα. Εγώ είμαι βέβαιος ότι αυτές οι επιτυχίες θα σας ωθήσουν για να αγωνιστείτε πιο αποφασιστικά για επιτυχίες ακόμα μεγαλύτερες, για να κάνετε πιο όμορφη και πιο ευτυχισμένη τη ζωή σας, πραγματοποιώντας έτσι το σκοπό για τον οποίο έχυσαν το αίμα τους οι μάρτυρες της λευτεριάς.
Αδυνατώντας να πάρω μέρος στο γιορτασμό της εγκαινίασης του ηρώου, στέλλω σε όλους τους συνεταιριστές και συνεταιρίστριες, σε όλο τον πληθυσμό του χωριού σας τους καλύτερους χαιρετισμούς και σας εύχομαι καινούργιες επιτυχίες στη δουλειά του συνεταιρισμού, για να παίρνετε όσο το δυνατό περισσότερα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, να βελτιώνετε κάθε μέρα και πιο πολύ την υλική ευημερία και το μορφωτικό επίπεδο, να εκπληρώνετε πάντα τίμια τα καθήκοντα που βάζει το Κόμμα και η εξουσία, για το καλό σας, και για το καλό όλου του ηρωικού και εργατικού λαού μας.
Τίρανα, 11 Νοέμβρη 1959
Ενβέρ Χότζα

ΤΕΤΑΡΤΗ 11 ΜΑΗ 1960
ΕΠΙΖΗΜΙΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΟΒΙΕΤΙΚΟΥ ΠΡΕΣΒΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ

Κάλεσα σε συνάντηση το σοβιετικό πρεσβευτή Ιβάνοφ, στον οποίο είπα ότι διαμαρτυρόμουν και απέρριπτα τις απόψεις που εξέφρασε ο σοβιετικός πρεσβευτής στην Αθήνα, Σεργκέγεφ, σύμφωνα με τον οποίο η χώρα μας, για να βελτιώσει τις σχέσεις με την Ελλάδα, πρέπει να φέρει ή στον.ΟΕΕ ή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το ζήτημα ότι για ποιο λόγο η Ελλάδα λέει πως είναι σε «εμπόλεμη κατάσταση» με την Αλβανία και «γιατί έχει εδαφικές διεκδικήσεις» σε βάρος της χώρας μας. Είπα στον Ιβάνοφ πως τέτοιες απόψεις του πρεσβευτή Σεργκέγεφ είναι ύποπτες και άδικες, επειδή ευνοούν την ελληνική αντίδραση να αρχίσει να κάνει θόρυβο γύρω απ" αυτά τα ζητήματα.
Ο Ιβάνοφ, φυσικά, όπως πάντοτε, και για να βγει από την κατάσταση, είπε ότι δεν ήξερε τίποτε και ότι θα διαβίβαζε στην ηγεσία του τη διαμαρτυρία μας.


ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΙΟΥΛΗ 1960
ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ, ΟΠΟΙΟΣ ΚΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ, ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΟΥΜΕ ΝΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ

Δέχτηκα το σοβιετικό πρεσβευτή Ιβάνοφ, ο οποίος με ενημέρωσε για τη συνομιλία που είχε ο Χρουστσιόφ με το Σοφοκλή Βενιζέλο. Κατά τη συνομιλία αυτή, ο τελευταίος πρότεινε στο Χρουστσιόφ ότι, για τη βελτίωση των σχέσεων με την Αλβανία, πρέπει στην ελληνική μειονότητα στην Αλβανία να δοθεί αυτονομία. Ο Χρουστσιόφ, μεταξύ άλλων, είχε απαντήσει στο Βενιζέλο ότι την πρόταση και την επιθυμία του θα τις διαβίβαζε στους «Αλβανούς συντρόφους», γιατί μ' αυτούς θα συναντιόνταν στο Βουκουρέστι κλπ.
Είπα στον Ιβάνοφ ότι εναντιούμαι στη θέση που πήρε ο Χρουστσιόφ ότι δεν συμφωνώ καθόλου με την απάντηση που έδωσε στο Βενιζέλο κα τη θεωρώ ως απάντηση όχι ενός φίλου της Αλβανίας και καθόλου κατάλληλη για το υψηλό πόστο που κατέχει ο Χρουστσιόφ. Απορρίπτουμε με αποφασιστικότητα και αγανάκτηση την πρόταση του Βενιζέλου. Αυτόν το Βενιζέλο εμείς δεν τον γνωρίζουμε, είπα στον πρεσβευτή Ιβάνοφ, τον πατέρα του όμως τον γνωρίζουμε καλά. Αν η Μόσχα δεν τον γνωρίζει, παρόλο που πρέπει να τον γνωρίζει, εμείς της λέμε ότι αυτός έκαψε χωριά και περιοχές της Νότιας Αλβανίας κι έχει σκοτώσει χιλιάδες Αλβανούς, ήθελε να κάψει και την πόλη του Αργυρόκαστρου, οργάνωσε συμμορίες κι αυτός είναι που από καιρό έριξε την ιδέα της αυτονομίας της «Βορείου Ηπείρου»1.
Δεν επιτρέπουμε σε κανέναν, ας είναι αυτός και ο Χρουστσιόφ, να αμφισβητεί τα σύνορα της χώρας μας!
Αναπτύσσοντας αυτό το ζήτημα στην Ολομέλεια της Κ.Ε του ΚΕΑ (Ιούλης 1960), ο σύντροφος Ενβέρ Χότζα υπογράμμισε: «... η ιδέα του νέου Βενιζέλου είναι παλιά, είναι η ιδέα όλου του ελληνικού σωβινισμού. Γι" αυτό ενάντια σ' αυτήν την ιδέα, προς υπεράσπιση της ακεραιότητας της χώρας του, ο αλβανικός λαός στα περασμένα έχυσε αίμα και, αν χρειαστεί θα χύσει και στο μέλλον. Εμείς είμαστε υπέρ της ειρήνης στα Βαλκάνια, είμαστε υπέρ των ομαλών κρατικών σχέσεων, των εμπορικών σχέσεων, αλλά τέτοιους όρους με την Ελλάδα δεν παραδεχόμαστε». (Ενβέρ Χότζα. «Η Αλβανία αντιμέτωπη με το χρουστσιοφικό ρεβιζιονισμό». Εκδόσεις «Πορεία», Αθήνα 1976, σελ. 64).


ΚΑΝΑΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΝΑ ΕΞΟΜΑΛΥΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
13 ΦΛΕΒΑΡΗ 1961

Από τις 13 - 20 Φλεβάρη 1961 διεξήγαγε τις εργασίες του στα Τίρανα το 4ο Συνέδριο του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας. Ο σύντροφος Ενβέρ Χότζα, στην έκθεση που έδωσε σ' αυτό το Συνέδριο, αναφέρθηκε και στην επιθυμία και τις πρωτοβουλίες που πάρθηκαν από μέρους της Λαϊκής Δημοκρατίας της Αλβανίας για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Ελλάδα.
Κάναμε πολλές προσπάθειες να εξομαλύνουμε τις σχέσεις με την Ελλάδα, έχουμε αναλάβει μονομερείς πρωτοβουλίες, έχουμε δώσει αρκετές δυνατότητες στην ελληνική κυβέρνηση να ανταποκριθεί στην προθυμία και την καλή μας θέληση. Αυτό κάναμε είτε με τον επαναπατρισμό των ελλήνων πολιτών που είχαν βρει άσυλο στην Αλβανία, είτε και με τον καθαρισμό του καναλιού της Κέρκυρας, είτε και με τις προτάσεις μας για τη διευθέτηση της κατάστασης στα σύνορα, για εμπορικές ανταλλαγές κλπ. Όμως οι έλληνες κυβερνήτες συνέχισαν το δρόμο των προκλήσεων στα σύνορα, των τρελών εκστρατειών για τη λεγόμενη εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ των δύο χωρών, των παράλογων αξιώσεων επί της Νότιας Αλβανίας και των συνωμοσιών σε βάρος της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδας μας. Εκείνοι φυσικά έχουν πάρει και θα παίρνουν πάντα από μας την πρέπουσα απάντηση. Εμείς, κρατώντας ψηλά την επαγρύπνηση, θα συνεχίσουμε και στο μέλλον την πολιτική μας προς την εξομάλυνση των σχέσεων με την Ελλάδα, αλλά, φυσικά, η εξομάλυνση αυτή εξαρτάται πολύ από την ελληνική κυβέρνηση, η οποία πρέπει αμέσως να παραιτηθεί από τις εχθρικές της ενέργειες ενάντια στη Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας.
Εμείς τρέφουμε μεγάλη αγάπη και σεβασμό για τους αδερφούς λαούς της Γιουγκοσλαβίας και Ελλάδας και επιθυμούμε και θα εργαστούμε ακατάπαυστα για να δυναμώσει αυτή η ειλικρινής φιλία που εμείς αισθανόμαστε γι αυτούς τους αδερφούς και γειτονικούς λαούς.
Τα ζωτικά συμφέροντα των λαών αυτής της περιοχής βάζουν μπροστά στις σοσιαλιστικές και μη σοσιαλιστικές χώρες επιταχτική την ανάγκη συντονισμού των κοινών προσπαθειών, για να διασφαλιστεί η ειρήνη και η συνεργασία μεταξύ των κρατών πάνω στη βάση των αρχών της μη επέμβασης, της ισότητας και του αμοιβαίου οφέλους. Είμαστε ειλικρινά υπέρ της πολιτικής της καλής γειτονίας, με την πεποίθηση ότι τέτοια πολιτική ανταποκρίνεται στα συμφέροντα της Αλβανίας, καθώς και στα συμφέροντα των γειτονικών χωρών.

Συνέχεια...